Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tố tụng hành chính năm 2025 đã được Quốc hội thông qua ngày 25/6/2025 và sẽ chính thức có hiệu lực từ 01/7/2025. So với Luật Tố tụng hành chính năm 2015, thì lần sửa đổi Luật Tố tụng hành chính này đã có nhiều điểm mới cơ bản về cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, thẩm quyền xét xử và các vấn đề khác có liên quan.
Thứ nhất, về cơ quan tiến hành tố tụng
Sửa đổi, bổ sung những quy định liên quan đến Viện kiểm sát nhân dân cấp cao, Tòa án nhân dân cấp cao. Theo đó, Viện kiểm sát nhân dân khu vực sẽ thay thế cho Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện và có những nhiệm vụ, quyền hạn mới theo quy định của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân sửa đổi, bổ sung năm 2025. Tòa án nhân dân khu vực sẽ thay thế cho Tòa án nhân dân cấp huyện và có những nhiệm vụ, quyền hạn mới theo Luật Tổ chức Tòa án sửa đổi, bổ sung năm 2025. Viện kiểm sát nhân dân khu vực, Tòa án nhân dân khu vực sẽ kế thừa quyền, trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Tòa án nhân dân cấp huyện.
Đồng thời, sửa đổi những quy định liên quan đến Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao để thay thế những quy định liên quan đến Viện kiểm sát nhân dân cấp cao, Tòa án nhân dân cấp cao những nhiệm vụ, quyền hạn mới theo quy định của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân sửa đổi, bổ sung năm 2025 và Luật Tổ chức Tòa án sửa đổi, bổ sung năm 2025.
Thứ hai, về người tiến hành tố tụng
Bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung những quy định liên quan đến Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao, Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao để phù hợp với những quy định mới khi không còn tổ chức Viện kiểm sát nhân dân cấp cao và Tòa án nhân dân cấp cao.
Thứ ba, khiếu kiện thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án
Luật mới đã sửa đổi, bổ sung quy định về thẩm quyền giải quyết khiếu kiện thuộc thẩm quyền của Tòa àn. Theo đó Luật mới đã sửa đổi khiếu kiện quyết định kỷ luật buộc thôi việc công chức giữ chức vụ dưới Thứ trưởng và dưới tương đương Thứ trưởng so với quy định cũ công chức giữ chức vụ từ Tổng Cục trưởng và tương đương trở xuống quy định tại khoản 2 Điều 30.
Thứ tư, sửa đổi quy định về thẩm quyền giải quyết
Luật mới đã sửa đổi, bổ sung quy định về thẩm quyền giải quyết của Tòa án theo Điều 30, 31, 32. Quy định mới đã mở rộng đáng kể thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân khu vực. Tòa án nhân dân khu vực xét xử sơ thẩm những khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan nhà nước cấp xã, cấp tỉnh, của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội, Kiểm toán nhà nước, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, cơ quan thuộc một trong các cơ quan nhà nước này, cơ quan đại diện của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước nhà nước đó, theo từng trường hợp được quy định tại khoản 1, 2, 3, 4 Điều 31; Khiếu kiện quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động kiểm toán nhà nước, Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ quy định tại khoản 8, 9 Điều 31.
So với quy định cũ, thẩm quyền xét xử của Tòa án cấp huyện được giải quyết theo thủ tục sơ thẩm đối với một số khiếu kiện được quy định tại khoản 1, 2, 3 Điều 31.
Luật mới cũng đãbổ sung Điều 31a, 32a, quy định về Tòa chuyên trách Tòa án nhân dân khu vực, Tòa chuyên trách Tòa án cấp tỉnh.
Thứ năm, Luật mới cũng quy định về việc thay thế từ ngữ
Thay thế cụm từ “cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp với Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án đó” bằng cụm từ “cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền” tại điểm b khoản 2 Điều 311.
Thay thế cụm từ “Thẩm tra viên” bằng cụm từ “Thẩm tra viên Tòa án” tại khoản 1 Điều 14, điểm a khoản 2 Điều 36, điểm b khoản 1 Điều 37, Điều 40, Điều 47, Điều 48, khoản 2 Điều 50, điểm d khoản 3 Điều 63, điểm c khoản 3 Điều 64, khoản 4 Điều 84, khoản 1 Điều 332.
Kim Trúc – Viện KSND Khu vực 1
