Vừa qua, Tòa án nhân dân khu vực 1, tỉnh Gia Lai đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án dân sự “Chia tài sản chung và chia thừa kế” giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Thu H, bà Nguyễn Thị Thu B, ông Nguyễn Minh Nh và bị đơn là bà Đào Thị Xuân L cùng những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Đây là vụ án có tính chất phức tạp, từng được TAND TP. Quy Nhơn (tỉnh Bình Định cũ) xét xử vào năm 2022, nhưng sau đó bị TAND tỉnh Bình Định tuyên hủy bản án sơ thẩm vì vi phạm thủ tục tố tụng, chưa đưa đầy đủ người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan tham gia vụ án. Hồ sơ được chuyển trả để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.

Toàn cảnh phiên tòa xét xử

Đây là vụ án dân sự phức tạp, chứng cứ chưa rõ ràng, đương sự thiếu hợp tác, công tác lưu trữ về nguồn gốc đất tại địa phương không chặt chẽ, không cung cấp được các chứng cứ quan trọng để làm cơ sở giải quyết vụ án, đất nông nghiệp chưa được gia hạn nên không thể vận dụng để chia thừa kế. Quá trình nghiên cứu hồ sơ, Viện kiểm sát đã chủ động yêu cầu Tòa án xác minh, thu thập đầy đủ chứng cứ để làm rõ các mâu thuẫn như: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 00059 ngày 25/8/1997 đứng tên cụ Phan Thị Xuân M, nhưng thời điểm này việc giao đất và đăng ký quyền sử dụng đất được điều chỉnh bởi Luật Đất đai 1993 và Nghị định 64/CP, chỉ thực hiện theo đơn vị hộ gia đình, không có đăng ký cá nhân, tại hồ sơ xin cấp đất, cụ M kê khai cấp cho 7 người; Công văn số 159/TNMT ngày 24/4/2017 cũng không xác định được đất cấp cho cá nhân hay hộ gia đình vì hồ sơ không còn lưu trữ tại địa phương. Đối chiếu với sổ hộ khẩu do Công an tỉnh Gia Lai cung cấp, tại thời điểm đó hộ cụ M có 08 nhân khẩu cùng sử dụng đất; phối hợp với chính quyền địa phương và yêu cầu đương sự làm thủ tục xin gia hạn thời hạn sử dụng đất vườn. Qua thời gian thu thập chứng cứ, đánh giá chứng cứ có đủ cơ sở để khẳng định toàn bộ diện tích thửa đất trên được cấp cho hộ gia đình, diện tích đất vườn tranh chấp cũng được gia hạn sử dụng đến năm 2067. Từ đó, đề nghị HĐXX chia tài sản chung, chia thừa kế theo quy định của pháp luật.

Tại phiên tòa, Kiểm sát viên - Viện KSND Khu vực 1, tỉnh Gia Lai tham gia kiểm sát xét xử, tại phần hỏi cũng đã lồng ghép việc giải thích pháp luật, tuyên truyền, vận động các thành viên trong hộ gia đình để hiểu bản chất vụ việc, về chính sách pháp luật đất đai theo từng thời kỳ và những truyền thống, đạo lý giữa anh chị em trong gia đình. Trên cơ sở đề nghị có tình, có lý của đại diện Viện kiểm sát khu vực 1 – Gia Lai, quan điểm của Kiểm sát viên về nguồn gốc tài sản, hàng thừa kế và phương thức phân chia được Hội đồng xét xử chấp nhận, góp phần bảo đảm phán quyết phù hợp với pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự.

Kiểm sát viên phát biểu tại phiên tòa