Nhằm nâng cao kỹ năng, trình độ nghiệp vụ trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án dân sự cho cán bộ, Kiểm sát viên, ngày 30/9/2025, Viện KSND khu vực 1 đã phối hợp với TAND khu vực 1, tỉnh Gia Lai tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm xét xử vụ án dân sự về “Tranh chấp về quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất; tranh chấp về tiền bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất” giữa nguyên đơn ông Trần Ngọc M và bị đơn là bà Lê Thị L.
Phiên tòa có sự tham dự của Lãnh đạo đơn vị cùng với cán bộ, Kiểm sát viên làm công tác kiểm sát giải quyết các vụ án dân sự tại Viện KSND khu vực 1. Bên cạnh đó, để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác kiểm sát, Kiểm sát viên được phân công xét xử đã chủ động báo cáo lãnh đạo lựa chọn vụ án để thực hiện số hóa hồ sơ và báo cáo án bằng sơ đồ tư duy.
Đây là vụ án có nhiều quan hệ tranh chấp phức tạp với nội dung vụ án như sau:Cha mẹ ông Trần Ngọc M là cụ Trần H và cụ Nguyễn Thị M có tạo lập được tài sản là diện tích 516m2 đất tại tờ bản đồ số 14 thuộc Tổ 5, khu phố 8, phường Ngô Mây, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định (nay là phường Quy Nhơn Nam, tỉnh Gia Lai). Quá trình sử dụng, vợ chồng cụ H và cụ M đã chuyển nhượng cho nhiều người, đến năm 1997 đo vẽ hồ sơ kỹ thuật thửa đất diện tích còn lại là 232,7m2. Năm 2001, cụ H và cụ M lập giấy phân chia đất cho các con, trong đó ông M được hưởng lô đất diện tích 25m². Do tin tưởng và chưa có nhu cầu sử dụng nên ông M có cho vợ chồng bà Lê Thị L mượn để sử dụng đến khi ông M biết sự việc bà L và các con đã tự ý kê khai, chiếm giữ và nhận tiềnbồi thường vượt diện tích được tặng cho đã yêu cầu bà L trả lại diện tích đất đã mượn nhưng bà L không đồng ý trả lại. Việc ông M được tặng cho diện tích đất và cho bà L mượn phần diện tích đất trên được toàn bộ các người con của cụ H và cụ M thừa nhận. Do đó, ông M khởi kiện yêu cầu bà L giao trả diện tích đất còn lại sau giải phóng mặt bằng là 24,4m² và được nhận số tiền 153.120.000 đồng tiền bồi thường đối với phần diện tích 5,8m² đất bị thu hồi của ông M được em ruột là ông Trần Ngọc L tặng cho.
Trước đó, Bản án của TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã tuyên hủy Quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai về việc thu hồi đất đối với hộ bà L, chính quyền địa phương cũng điều chỉnh lại diện tích thu hồi nhưng bà L và các con vẫn cố ý chiếm giữ, không trả lại diện tích đất đã mượn của ông M và Bản án của TAND tỉnh Bình Định tuyên buộc bà L và các con chấm dứt hành vi cản trở đối với ông Mai Văn T là người nhận chuyển nhượng diện tích đất từ cụ H và cụ M.
Toàn cảnh phiên tòa rút kinh nghiệm
Tại phiên tòa, Kiểm sát viên được phân công xét xử đã chủ động kiểm sát chặt chẽ việc chấp hành thủ tục tố tụng của Hội đồng xét xử, Thư ký và các bên đương sự. Quá trình tham gia hỏi tại phiên tòa, Kiểm sát viên đặt câu hỏi đúng trọng tâm, ngắn gọn nhằm làm rõ nội dung tranh chấp, chứng cứ trong hồ sơ vụ án và xử lý linh hoạt các tình huống phát sinh tại phiên tòa cũng như đánh giá các tài liệu, chứng cứ mà đương sự cung cấp tại phiên tòa. Quá trình phát biểu quan điểm giải quyết vụ án, Kiểm sát viên căn cứ vào các quy định của pháp luật, tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án đề nghị và được HĐXX chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.
Phần đọng lại qua phiên tòa này, là anh em trong cùng gia đình, tài sản đã được cha, mẹ lúc còn sống chia đều cho các anh em, thế nhưng sự bất chấp đạo lý, bất chấp pháp luật đã đánh mất tình cảm gia đình, đi ngược lại di ngôn của đấng sinh thành. Tại phiên tòa, mặc dù Kiểm sát viên đã lồng ghép việc giải thích pháp luật, giải thích chính sách đền bù, giải phóng mặt bằng ở địa phương để đương sự hiểu và suy nghĩ. Nhưng điều đáng buồn là họ vẫn bất chấp tất cả. Phiên tòa khép lại nhưng chính sự bất đồng trong gia đình vẫn chưa có hồi kết.
Kiểm sát viên phát biểu quan điểm giải quyết tại phiên tòa
Sau phiên toà, đơn vị đã tổ chức cuộc họp rút kinh nghiệm trong đó tập trung đóng góp ý kiến đối với những ưu điểm, tồn tại của Kiểm sát viên tham gia phiên tòa và cả quá trình nghiên cứu hồ sơ, xây dựng báo cáo đề xuất giải quyết vụ án, qua đó rút kinh nghiệm chung đối với tất cả các cán bộ, Kiểm sát viên khi được phân công nghiên cứu hồ sơ vụ án và tham gia phiên tòa để nâng cao tinh thần trách nhiệm, kinh nghiệm, kỹ năng, trình độ chuyên môn nghiệp vụ trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án dân sự./.
Võ Phong, Ngọc Thanh – Viện KSND khu vực 1
