Công tác thi hành án hình sự là khâu công tác cuối cùng của một quá trình giải quyết vụ án hình sự, có vai trò rất quan trọng, nhằm đảm bảo các bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật được thi hành một cách nghiêm chỉnh và thống nhất. Do đó, công tác kiểm sát thi hành án hình sự là một khâu công tác có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân.

Để nâng cao hiệu quả trong công tác kiểm sát thi hành án hình sự, đảm bảo mọi quyết định thi hành án hình sự phải được tổ chức thi hành đúng quy định của pháp luật, các vi phạm trong việc thi hành án hình sự phải được phát hiện kịp thời, khắc phục ngay, thông qua việc kiểm sát chặt chẽ các quyết định thi hành án của Tòa án nhân dân khu vực 5, việc tổ chức thi hành quyết định thi hành án hình sự đưa bị án đang tại ngoại đi chấp hành án, thi hành án hình sự tại cộng đồng, Viện kiểm sát nhân dân khu vực 5 nhận thấy Cơ quan Thi hành án hình sự Công an tỉnh Gia Lai vẫn còn một số vi phạm như sau:

Vi phạm về việc lập hồ sơ và chuyển giao hồ sơ thi hành án đến UBND cấp xã: Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc sát nhập các đơn vị hành chính trên phạm vi cả nước, nên từ 01/3/2025 thực hiện bỏ Công an cấp huyện, theo đó không còn Cơ quan thi hành án hình sự công an cấp huyện. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 12, Thông tư liên tịch số 04/2025/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC ngày 27/6/2025 của Liên ngành Trung ương quy định về phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự, quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, thì Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh thực hiện nhiệm vụ quyền hạn được quy định tại Điều 16 của Luật thi hành án hình sự - nhiệm vụ của Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện trước đây (tiếp nhận bản án, quyết định thi hành án, lập hồ sơ thi hành án đối với người chấp hành án treo...). Việc chậm trễ trong việc lập và bàn giao hồ sơ người chấp hành án treo nêu trên là chưa thực hiện đúng quy định tại khoản 1, 2 Điều 85 Luật Thi hành án hình sự và Khoản 1 Điều 4 Thông tư liên tịch số 01/2023/TTLT-BCA-BQP-TANDTC- VKSNDTC ngày 18/01/2023 của Liên ngành Trung ương.

Vi phạm về việc không thông báo bằng văn bản cho Tòa án đã ra quyết địnhthi hành án biết khi tiếp nhận người chấp hành án phạt tù, cụ thể: bị án Lê Phước Khải, bị Tòa án nhân dân khu vực 5 xử phạt 09 tháng tù về tội Trộm cắp tài sản, khi bản án có hiệu lực pháp luật, Toà án nhân dân khu vực 5 ra Quyết định thi hành án số 35/2025/QĐ-CA ngày 01/10/2025. Sau đó, bị án Lê Phước Khải bị khởi tố, tạm giam trong một vụ án khác. Như vậy, Quyết định thi hành án hình sự số 35/2025/QĐ-CA ngày 01/10/2025 của Toà án nhân dân khu vực 5 không được thi hành theo quy định (đãhơn một tháng kể từ ngày Quyết định thi hành của Tòa án có hiệu lực pháp luật), nhưng Cơ quan thi hành án hình sự Công an tỉnh Gia Lai không có văn bản thông báo cho Tòa án nhân dân khu vực 5 biết. Việc làm trên đã vi phạm quy định tại khoản 4 Điều 28 Luật Thi hành án hình sự, Khoản 5 mục I, Hướng dẫn số 156/HD-C10 ngày 08/01/2020 của Bộ Công an.

Vi phạm về thời hạn lập hồ sơ đề nghị rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo và xét giảm thời gian chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ (Tương tự như ở nội dung trên nhiệm vụ trước đây là của cơ quan Thi hành án hình sự Công an cấp huyện, nhưng nay là trách nhiệm của Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, quy định tại Điều 12, Thông tư liên tịch số 04/2025/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC ngày 27/6/2025), bao gồm các hồ sơ: đối với án treo có 06 trường hợp như: Đỗ Hải Đăng, Hồ Sĩ Tùng, Nguyễn Minh Tiến, Nguyễn Ngọc Minh, Nguyễn Văn Ngọc, Võ Hoàng Vũ; đối với cải tạo không giam giữ 03 trường hợp: Phạm Thị Kiều Lê, Đinh Văn Khải, Phạm Văn Ty. Đối với các bị án nêu trên đang thi hành án ngoài cộng đồng và có đủ điều kiện được xét giảm thời gian chấp hành án trước ngày 02/9/2025 (ngày Quốc khánh) thể hiện tính khoan hồng và nhân đạo của Nhà nước; tuy nhiên đến ngày 30/8/2025, Cơ quan thi hành án Công an tỉnh Gia Laimới hoàn tất hồ sơ đề nghị cơ quan có thẩm quyền xét giảm thời gian chấp hành án cho các bị án. Với thời gian chuyển giao hồ sơ như trên là không đảm bảo để Viện kiểm sát thực hiện nhiệm vụ kiểm sát hồ sơ và Toà án có thẩm quyền nghiên cứu hồ sơ, mở phiên họp xem xét quyết định kịp thời, chưa thực hiện đúng quy định tại khoản 2, khoản 4 Điều 90, khoản 2, khoản 4 Điều 103 Luật Thi hành án hình sự.

Qua công tác kiểm sát, Viện kiểm sát nhân dân khu vực 5 đã ban hành kiến nghị số 301/KN-VKS-KV5 ngày 19/11/2025, yêu cầu Cơ quan Thi hành án hình sự Công an tỉnh Gia Lai tổ chức kiểm tra, rút kinh nghiệm đối với thiếu sót, tồn tại nêu trên. Đồng thời, có biện pháp khắc phục kịp thời để tránh những vi phạm tương tự xảy ra nhằm đảm bảo cho công tác thi hành án hình sự trong thời gian tới được chấp hành nghiêm chỉnh đúng quy định của pháp luật./.

Trần Đức Vũ – Viện KSND khu vực 5