Tháng 9 là giai đoạn nước rút, dồn dập với những con số, chỉ tiêu cuối năm. Đối với ngành Kiểm sát và Tòa án, đây là giai đoạn cao điểm, với khối lượng công việc lớn, đặc biệt trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động… Áp lực không chỉ đặt ra cho Kiểm sát viên trong quá trình nghiên cứu, báo cáo đề xuất, mà còn đối với lãnh đạo đơn vị khi duyệt, định hướng đường lối xét xử vụ án. Bối cảnh này đòi hỏi phải có những giải pháp mang tính đột phá nhằm vừa đảm bảo tiến độ, vừa nâng cao chất lượng công tác kiểm sát.

Nhận thức rõ yêu cầu đó, tập thể lãnh đạo đơn vị Viện KSND khu vực 8 đã xác định việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo là hướng đi tất yếu, góp phần hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số của toàn Ngành. Đây được xem là “cánh tay nối dài” hỗ trợ Kiểm sát viên và lãnh đạo đơn vị trong việc nghiên cứu, báo cáo, rút ngắn thời gian xử lý nhưng vẫn đảm bảo sự chính xác, khách quan và chặt chẽ về pháp luật. Lãnh đạo đơn vị đã đề ra 03 giải pháp trọng tâm:

Thứ nhất, phân tích án bằng công nghệ hiện đại: Viện trưởng Viện KSND khu vực 8 đã phân công đồng chí Lê Văn Sơn – Phó Viện trưởng nghiên cứu, hướng dẫn các cán bộ, công chức sử dụng phần mềm phân tích án. Đây là một trợ thủ đắc lực giúp:

Phân loại và sàng lọc vụ việc: Tự động sắp xếp hồ sơ theo loại vụ án, mức độ phức tạp và thời hạn giải quyết.

Trích xuất và liên kết dữ liệu: Tự động hóa việc trích xuất các thông tin quan trọng như căn cứ pháp lý, lời khai, chứng cứ... từ hàng trăm trang tài liệu, sau đó liên kết chúng với nhau, tạo ra một bức tranh tổng quan, đầy đủ.

Áp dụng AI trong phân tích âm thanh: Đơn vị đã thí điểm sử dụng các công cụ AI như NotebookLM để phân tích và tóm tắt nội dung các buổi làm việc, lời khai của đương sự để chuyển đổi nhanh chóng các file văn bản thành âm thanh, tự động tóm tắt các điểm chính, từ đó giúp Kiểm sát viên và lãnh đạo đơn vị nắm bắt thông tin nhanh hơn, tiết kiệm thời gian đáng kể trong việc nghiên cứu hồ sơ và chỉ đạo cho đường lối.

Đưa ra các “cảnh báo” sớm: Hệ thống sẽ tự động phát hiện những mâu thuẫn trong lời khai, những chứng cứ thiếu sót hoặc những điểm chưa rõ ràng về mặt pháp lý, giúp Kiểm sát viên không bỏ sót bất kỳ chi tiết quan trọng nào.

Thứ hai, báo cáo án bằng Sơ đồ tư duy: Báo cáo truyền thống theo dạng văn bản dài dòng thường tốn nhiều thời gian và khó nắm bắt. Đơn vị đã thay thế bằng việc báo cáo bằng sơ đồ tư duy (Mind map). Việc này đã mang lại những hiệu quả:
Trực quan hóa vụ án: Từ các vụ án phức tạp với nhiều mối quan hệ, nhiều tình tiết, sơ đồ tư duy giúp Kiểm sát viên và Lãnh đạo chỉ đạo được trực quan hóa toàn bộ vụ việc, từ nguồn gốc, diễn biến, đến các quan điểm của đương sự và người báo cáo.

Thảo luận nhóm hiệu quả: Khi trình bày sơ đồ tư duy, các Kiểm sát viên khác và lãnh đạo có thể dễ dàng nắm bắt, đưa ra ý kiến phản biện, góp phần xây dựng đường lối kiểm sát chặt chẽ, khách quan nhất. Điều này giúp đẩy nhanh quá trình duyệt án mà vẫn đảm bảo được chất lượng.

Thứ ba, hệ thống quản lý số hoá hồ sơ toàn diện: Đơn vị đầu tư thiết bị lưu trữ ngoài (ổ cứng di động) để số hoá toàn bộ các vụ án dân sự tại đơn vị, cho phép các Kiểm sát viên, lãnh đạo đơn vị có thể nghiên cứu hồ sơ mỗi khi cần thiết, thay vì phải phụ thuộc vào hồ sơ giấy truyền thống. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tăng tính bảo mật, tránh thất lạc hồ sơ.

 

Kiểm sát viên báo cáo án bằng sơ đồ tư duy kết hợp báo cáo tổng quan bằng âm thanh qua ứng dụng NotebookLM

Việc áp dụng đồng bộ các giải pháp trên đã đem lại kết quả tích cực. Tốc độ giải quyết vụ việc được đẩy nhanh đáng kể, chất lượng công tác kiểm sát vẫn đảm bảo đúng theo quy định của pháp luật. Các quan điểm chỉ đạo được xây dựng trên nền tảng phân tích dữ liệu chặt chẽ, mang tính thuyết phục cao.

Từ hiệu quả của việc áp dụng ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo trong đợt cao điểm thực hiện công tác kiểm sát, đơn vị sẽ rút kinh nghiệm để tiếp tục có giải pháp khai thác, áp dụng có hiệu quả hơn nữa vào các lĩnh vực chuyên môn khác của Ngành, tạo nền tảng để góp phần thực hiện tốt Đề án chuyển đổi số trong ngành Kiểm sát nhân dân./.

Lê Văn Sơn -Phó Viện trưởng Viện KSND khu vực 8